Benjamin BLOOM
Bloom Tam Öğrenme Modeli
Bloom Tam öğrenme modeli nedir? Konumuzda detaylı olarak göz atalım.
Eğitim ve öğretim insanlık tarihinde bireyleri toplumda bambaşka statülere taşıyan bir araç olmuştur. İnsan zihninin öğrenme ve çalışma prensipleri Benjamin Bloom ‘un ilgi alanlarından biri olmuştur. Bloom ‘ un tam öğrenme modelinde öğrenci bilişsel ve duyuşsal(duygusal) olarak öğrenmeye ne kadar hazırlıklı ise öğrenme çıktıları o kadar olumlu olacaktır görüşünü savunmaktadır.
Bilişsel giriş davranışları; öğrencinin sahip olduğu ön bilgiler olarak nitelendirilirken, duyuşsal giriş davranışları öğrencinin öğrenmeye yönelik inancı olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha somut örnekler üzerinden gitmek gerekirse matematik dersi kapsamında tam sayıları öğretmek isteyen bir matematik öğretmeni öğrencilerin ön bilgilerini test etmelidir. Burada dört işlem, pozitiflik negatiflik gibi konularda öğrenme eksiklikleri yoksa öğrenciler yeni konuya hazır demektir. Çünkü tam öğrenme aslında sistemli ve birikimli olarak ilerleyen bir süreci ifade etmektedir. Duyuşsal giriş davranışları ele alındığında ise öğrencinin derse yönelik tutumu, öğrenmelerindeki eski deneyimleri belirleyici olmaktadır.
Bloom, ürettiği bu model de duyuşsal alanı ilgi, tutum ve akademik benlik şeklinde üç kısımda ele almaktadır. Burada ilgiyi; öğrenme isteği, tutumu öğrenme yaşantısı karşısındaki hisleri ile açıklayabiliriz. Son olarak akademik benlik kavramı ise Bloom’un taksonomisinde konuyu öğrenebileceğimize olan inancımız şeklinde ele alınmaktadır. Öğretim süreci Bloom’ a göre ardışıklık içermelidir. Öğretim sürecinde üniteler sırasıyla işlenmelidir. Örneğin birinci ünite bitmeden ikinci üniteye geçilmemelidir.
Bloom Tam Öğrenme - Pekiştireç İpucu Dönüt - Düzeltme Etkin Katılım
Bloom Öğretim Hizmetlerinin Niteliği
Öğretim Hizmetlerinin Niteliği
Öğretim öğrencilere sunulurken öğretim sürecinin daha nitelikli hale gelmesi için kullanılması gereken notalar bulunmaktadır. Bu notalar “öğretim hizmetlerinin niteliği” olarak Bloom ‘ un tam öğrenme modelinde isimlendirilmiştir. Bloom’ un taksonomisinde “PİDE” olarak kısaca ifade edilen bu süreç şunlardan oluşmaktadır;
• Pekiştireç
• İpucu
• Dönüt/Düzeltme
• Etkin katılım
Pekiştireç öğrenme sürecinde doğru davranışın ardından verilen ödül, başarı ifadesi olarak tanımlanır. İpucu ise öğrenme sürecinin gerçekleştirilmesi noktasında öğrenciye yapılan yardımlardır. Dönüt ise çözümün doğru olup olmadığı, yapılan davranışın doğru olup olmadığı hakkında öğrenciye yapılan geri bildirimlerdir. Düzeltme ise öğrenci tarafından eksik veya yanlış verilen cevabın düzeltilerek doğrusunun öğrenciye bildirilmesidir. Etkin katılım ise öğrencinin eğitime ortamına aktif katılımını ifade eder. Öğrenci konuyu öğrenirken dersi iyi bir şekilde dinler, konuyla ilgili sorular sorar, başından geçen bir olayı anlatabilir ve konuyu daha iyi kavramaya çalışır. Etkin katılım öğrencinin ders esnasında yapmış olduğu olumsuz davranışları azaltır yani disiplin sorunlarını önler.
Bloom Taksonomisi Basamakları
Bloom taksonomisi 6 adet basamaktan oluşmaktadır ve yukarıdaki şekilde olduğu gibi bir piramit oluşur. Bilgi diğer ismiyle bilme basamağı en alt basamak iken değerlendirme en üst basamak olarak karşımıza çıkmaktadır. Orijinalde bu şekilde üretilen taksonomi aradan yıllar geçmesiyle yenilenmiştir ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bilgi Basamağı: Ezber bilgiyi hedef alan bir basamaktır İlkeler ve kavramlar burada yer alır. Örneğin ; E=MC2 formülü bilme basamağında yer alan bir bilgidir.
Kavrama Basamağı: Kavrama basamağı ezber bilgiyi yorumlayarak bilginin kökeninin açıklanabildiği bir basamaktır. Örneğin Akdeniz’de ve Karadeniz’de dağlar kıyıya paralel uzandığı için denizel etki iç kesimlere ulaşamaz. Bir grafiği yazıya dökebilme sözel olarak ifade edebilmek de kavrama basamağı altında ele almaktadır.
Uygulama Basamağı: Bu basamakta öğrenciler öğrendikleri bilgileri uygular ve kullanır. Örneğin matematik dersinde delta değerini denklemden bulabilmek için öğrendiği B2- 4AC formülünü uygulaması. Dört işlemi yaparak markette yaptığı alışveriş tutarını hesaplaması.
Analiz Basamağı: Analiz basamağında bilgiler arasındaki ilişkileri bulma, bilgiyi parçalara ayırma gibi kavramları ifade eder. Benzerlik farklılık bulma.
Sentez Basamağı: Sentez basamağı yaratıcı özelliklerin ön plana çıktığı bir basamaktır. Ortaya yeni ve orijinal bir bilgi çıkar. Örneğin bir problemin yeni bir çözüm yolu çözülmesi.
Değerlendirme Basamağı: Bilişim etiği kanununa göre bir kişinin hakim önünde yargılanması bir değerlendirme basamağı örneğidir. Analizden farklı yargılama sonucunda bir değer yargısına varılmasıdır. Sanat eserlerini renklerin uyumuna göre değerlendirebilmek de bu basamakta yer almıştır.
Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Basamakları Nelerdir?
Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre 2 basamak yer değiştirmiştir ve bazı basamakların ismi değişmiştir. Yaratma yani sentez basamağı değerlendirmeden daha üst düzey bir basamak olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bilgi basamağı: Hatırlama
Kavrama: Anlama
Uygulama: Uygulama
Analiz: Analiz
Değerlendirme: Değerlendirme
Sentez: Yaratma olarak ifade edilmektedir. Bloom taksonomisinde öğrenme sürecinde uygulanan testleri ise 3 başlık altında incelemiştir.
Tanıma testleri: Ünite veya konu başında ön öğrenmeleri test edici konuya yönelik bilgilerin test edildiği bir testtir. Amaç öğrencilerin konu başı hangi seviyede olduklarını belirlemektir.
İzleme testleri: Konu işlenirken ya da ünite işlenirken uygulanır anlık olarak geri bildirim vermeye yarayan testlerdir. Amaç öğrenme eksikliklerinin tespit edilmesidir.
Değerlendirmeye yönelik testler: Bu testler konunun sonunda veya ünitenin sonunda yapılmalıdır. Bu uygulamalar öğrencinin konuyu ne kadar öğrendiğini gösterir ve sonucunda geçti / kaldı gibi değer yargılarına ulaşılmaktadı
Bloom Tam Öğrenme Modeli Duyuşsal ve Psikomotor Alanları Nedir?
Bilişsel alan dışında Bloom Duyuşsal alan ve Psikomotor alanlara da taksonomisinde yer vermiştir. Duyuşsal alan ve Psikomotor alan da bilişsel alanda olduğu gibi basamaklardan oluşur.
Duyuşsal alan basamakları: Kısaca ATDÖK olarak kodlanan bu alan ; Alma , Tepkide bulunma, değer verme, örgütleme, kişilik haline getirme olarak 5 basamaktan oluşur.
Psikomotor alan basamakları ise: Algılama, Kurulma, Kılavuzla yapma, Beceri haline getirme, Duruma uydurma ve yaratma olarak ele almıştır.
